Prowadzenie przedsiębiorstwa o to w dzisiejszych czasach ogromne wyzwanie. Na rynku czyha wiele zagrożeń, które potrafią skutecznie podkopać fundamenty nawet najlepszego biznesu – niezależnie od naszych intencji. Zdarza się, że w wyniku przeróżnych zawirowań rynkowych finanse naszej firmy stają się poważnie zagrożone. Jedynym wyjściem z sytuacji jest przeprowadzenie postępowania upadłościowego.
Postępowanie upadłościowe firm zmierza do zaspokojenia wierzycieli dłużnika, który stał się niewypłacalny. Przebieg został dokładnie opisany w Ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, zwaną dalej ustawą. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości to dopiero początek całej procedury. Po jej ogłoszeniu konieczne może być wyznaczenie syndyka, wyznaczenie listy wierzytelności, a także sporządzenie, zatwierdzenie i wykonanie planu podziału. Każda sytuacja wygląda nieco inaczej, dlatego warto skorzystać z porady eksperta. Pamiętaj, że efektywne działanie może pomóc nam uwolnić się od długów oraz uratować część kapitału. Procedura składa się z kilku etapów. Na czym polega każdy z nich i jak powinno wyglądać modelowe postępowanie upadłościowe?
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości firmy
Postępowanie upadłościowe rozpoczyna się od złożenia wniosku upadłościowego. Zazwyczaj będzie do tego uprawniony:
- dłużnik;
- każdy z wierzycieli osobistych dłużnika.
Pełny katalog uprawnionych podmiotów znalazł się w art. 20 ustawy. Od złożenia wniosku należy uiścić opłatę stałą w wysokości 1 000 zł płatną na rachunek sądu upadłościowego. Do teeej opłaty także zaliczkowe koszty postępowania. Ich wysokość zależy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw opublikowana przez GUS.
W jakim terminie należy złożyć wniosek o upadłość firmy?
Dłużnik w nieprzekraczalnym terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości. Osoby odpowiedzialne za złożenie wniosku, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.
Wniosek o ogłoszenie upadłości firm ma określoną strukturę. Muszą znaleźć się w nim odpowiednie informacje, m.in.:
- dane identyfikacyjne dłużnika;
- wskazanie miejsca, w którym znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
- wskazanie okoliczności uzasadniających wniosek i ich uprawdopodobnienie;
- określenie, czy dłużnik podlega prawu polskiemu;
- oświadczenie, czy dłużnik jest spółką publiczną.
Jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza dłużnik, do wniosku powinien dołączyć:
- aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną,
- bilans sporządzony przez dłużnika dla celów postępowania, na dzień przypadający w okresie trzydziestu dni przed dniem złożenia wniosku,
- spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia,
- oświadczenie o spłatach wierzytelności lub innych długów dokonanych w terminie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku
- spis podmiotów zobowiązanych majątkowo wobec dłużnika wraz z adresami, z określeniem wierzytelności, daty ich powstania i terminów zapłaty,
- wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi
- informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, zastawów rejestrowych, zastawów skarbowych i hipotek morskich oraz innych obciążeń podlegających wpisowi w księdze wieczystej lub w rejestrach, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika,
- aktualną informację o miejscu zamieszkania reprezentantów spółki lub osoby prawnej i likwidatorów, jeżeli są ustanowieni,
- informację, czy w jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: zatrudniał średniorocznie 250 lub więcej pracowników lub osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych przekraczający równowartość w złotych 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły równowartość w złotych 43 milionów euro.
Co jak nie mogę czegoś dołączyć do wniosku ?
W przypadku gdy dłużnik nie może dołączyć do wniosku dokumentów, o których mowa powyżej, powinien podać przyczyny niedołączenia oraz je uprawdopodobnić. Gdy wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, powinien we wniosku uprawdopodobnić swoją wierzytelność. Wraz z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dłużnik jest obowiązany złożyć oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Jeżeli oświadczenie, nie jest zgodne z prawdą, dłużnik ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną na skutek podania nieprawdziwych danych we wniosku o ogłoszenie upadłości. W razie niezłożenia oświadczenia, wniosek zwraca się bez wzywania dłużnika do jego uzupełnienia. Zarządzenie o wpisaniu do repertorium wniosku o ogłoszenie upadłości złożonego przez dłużnika, prawomocne zarządzenie o zwrocie tego wniosku oraz prawomocne postanowienie o odrzuceniu lub oddaleniu tego wniosku lub umorzeniu postępowania w przedmiocie rozpoznania tego wniosku obwieszcza się.
Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości firm
Po zweryfikowaniu wniosku i stwierdzeniu, że zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości, sąd upadłościowy wydaje postanowienie o ogłoszeniu upadłości. Z tym momentem zaczyna się tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. Dzień wydania postanowienia jest jednocześnie datą upadłości dłużnika.
Właściwe postępowanie upadłościowe kończy się wydaniem prawomocnego postanowienia kończącego procedowanie i obejmuje wszystkie czynności jego uczestników. Po wszczęciu wyznaczony zostaje sędzia-komisarz oraz syndyk, którzy będą czuwać nad prawidłowym przebiegiem czynności.
Zgłoszenie wierzytelności i sporządzenie listy wierzytelności w upadłości firm
Wierzyciele dłużnika, którzy chcą brać udział w postępowaniu upadłościowym, muszą zgłosić syndykowi swoje wierzytelności w określonym terminie. Obowiązek zgłoszenia nie powstaje, jeżeli wierzytelność była zabezpieczona m.in. hipoteką, zastawem zwykłym, skarbowym lub rejestrowym albo wynika ze stosunku pracy. W takiej sytuacji wierzyciel może brać udział w postępowaniu pomimo braku formalnego zgłoszenia w upadłości firm.
Wierzytelności zgłaszane są syndykowi poprzez system teleinformatyczny. Wymagania, jakim powinno odpowiadać zgłoszenie wierzytelności, zostały ujęte w art. 240 ustawy. Syndyk zgłasza listę wierzytelności sędziemu-komisarzowi.
Na czym polega sprzeciw do listy wierzytelności w upadłości firm?
Podmiot, którego wierzytelność została uwzględniona jedynie w części lub nie została uwzględniona w ogóle, może złożyć sprzeciw do listy wierzytelności. Warto pamiętać, że dobór argumentacji co do zasady nie jest w tym przypadku dowolny, ale musi obejmować twierdzenie podniesione w zgłoszeniu wierzytelności w upadłości firmy.
Po rozpatrzeniu sprzeciwu sąd wydaje postanowienie, do którego przysługuje prawo do złożenia zażalenia. Jeżeli sprzeciw został uwzględniony przynajmniej w części, sędzia komisarz wprowadza zmiany na liście wierzytelności i zatwierdza ją w czasie upadłości firmy.
Jeśli wierzytelność zgłoszono po wyznaczonym terminie, podlega ona wpisaniu na listę uzupełniającą w postępowaniu upadłościowym firmy. Wierzyciel musi jednak uiścić zryczałtowaną opłatę, nawet jeżeli do opóźnienia doszło bez jego winy w czasie upadłości firmy.
Ustalenie składu masy upadłości w upadłości firm
Po ogłoszeniu upadłości majątek dłużnika staje się masą upadłości, która będzie służyła zaspokojeniu wierzycieli. Aby ustalić jej skład, syndyk sporządza spis inwentarza oraz spis należności.
Przepisy ustawy wymieniają szereg składników, które nie trafią do masy upadłości. Warto wspomnieć m.in.:
- mienie wyłączone spod egzekucji na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego;
- wynagrodzenie za pracę w części niepodlegającej zajęciu;
- środki pieniężne znajdujące się na rachunku zablokowanym w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.
Likwidacja masy upadłości i zaspokojenie wierzycieli, a upadłość firm
Likwidacja masy upadłości może polegać albo na sprzedaży składników tworzących masę upadłości, albo wykonaniu przysługujących mu praw. W zależności od okoliczności sprawy, likwidacja może prowadzić do sprzedaży:
- całego przedsiębiorstwa;
- części przedsiębiorstwa;
- wybranych składników przedsiębiorstwa.
Wierzyciele są zaspokajani według kategorii wierzytelności i określonych zasad wymienionych w prawie upadłościowym w oparciu o plan spłaty. W obrębie danej kategorii wierzyciele zaspokajani są proporcjonalnie do zgłoszonych wierzytelności. Podmioty znajdujące się w dalszych grupach mogą być zaspokojone dopiero wtedy, gdy spłaceni zostaną wierzyciele z grup bliższych.
Postępowanie upadłościowe na ogół kończy się po zaspokojeniu wierzycieli według planu spłaty. Możliwe jest też umorzenie postępowania na zgodne żądanie wszystkich wierzycieli albo z uwagi na brak majątku na pokrycie bieżących kosztów postępowania.
Prawo insolwencyjne jest skomplikowane, a od ogólnych zasad ustawodawca wprowadził wiele wyjątków. Aby zadbać o należytą reprezentację i dochowanie należytych formalności, warto rozważyć skorzystanie z profesjonalnej pomocy prawnej.