Wśród wielu zmian, jakie do krajowego systemu podatkowego wprowadził Polski Ład. Jedną z głośniej komentowanych jest wzrost składki zdrowotnej przy jednoczesnym ograniczeniu możliwości jej odliczenia jako kosztu uzyskania przychodu. W efekcie prowadzi to do zwiększenia kosztów prowadzenia działalności. Nic więc dziwnego, że spółki kapitałowe szukają rozwiązań, które pozwolą im zgodnie z prawem ominąć obciążenie. Czy taką funkcję mogą pełnić niepieniężne świadczenia wspólników? wkład do sp. z o.o. – co to właściwie jest?
Na czym polegają świadczenia wspólników na rzecz spółki z o.o.? wkład do sp. z o.o.
Przepisy regulujące spółkę z o.o. dają możliwość powiązania udziału z obowiązkiem spełniania określonego świadczenia o charakterze niepieniężnym i powtarzalnym w zamian za wynagrodzenie. W doktrynie jednoznacznie wskazuje się, że świadczenia, o których mowa w art. 176 k.s.h., a z których spółka korzysta nieustannie, nie mogą mieć charakteru jednorazowego, jak również permanentnego.
Zarówno świadczenie, jak i powiązane z nim wynagrodzenie stają się obligatoryjnym elementem stosunku między wspólnikiem a spółką. Nie można ich zmienić ani z nich zrezygnować inaczej niż poprzez zmianę umowy spółki.
O jakie świadczenie chodzi? Możliwości jest wiele. Może to być np. doraźna obsługa prawna lub księgowa, świadczenie usług IT, przewozowych, projektowych lub związanych z marketingiem.
Świadczenie wspólnika a jego udział w spółce – wkład do sp. z o.o
Powiązanie świadczenia z udziałem oznacza, że będzie do niego każdorazowo wyznaczona osoba uprawniona do egzekwowania praw przynależnych wspólnikowi. Warto jednak podkreślić, że umowa spółki może przewidywać różnego rodzaju świadczenia przypisane do odmiennych udziałów. W ten sposób spółka nie może jednak naruszać zasady równości wyrażonej w art. 20 k.s.h.
Należy także odróżnić świadczenie powiązane z udziałem od tego, które zostało nałożone na wspólnika w drodze indywidualnie zawartej umowy, np. dostawy lub najmu albo dzierżawy nieruchomości. W tej drugiej sytuacji obowiązki (oraz wynagrodzenie) są powiązane z osobą wspólnika, ale nie z udziałem. Dlatego zbycie udziału lub obciążenie go w inny sposób nie wpłynie w żaden sposób na prawa i obowiązki jego nabywcy.
Wprowadzenie świadczeń do umowy spółki – wkład do sp. z o.o.
Zgodnie z art. 159 k.s.h. przyznanie wspólnikowi szczególnych korzyści lub nałożenie na niego dodatkowych obowiązków ponad wniesienie wkładów na pokrycie udziałów powinno być dokładnie określone w umowie. Brak takiego postanowienia przesądza o jego bezskuteczności wobec spółki.
Umowa powinna dokładnie określać rodzaj i zakres takich świadczeń. Zbycie udziału powiązanego ze świadczeniem lub jego obciążenie może nastąpić wyłącznie za zgodą spółki. Chyba że w umowie zastrzeżono inaczej.
Spełnianie świadczenia zawsze wiąże się z wynagrodzeniem, które jest oderwane od zysku spółki. Oznacza to, że nawet w przypadku straty wspólnik musi otrzymać finansowy ekwiwalent swojej pracy. Stawki nie mogą być jednak określone w sposób dowolny, ale powinny korelować z typowymi cenami przyjętymi w obrocie za analogiczne usługi. Najłatwiej będzie zabezpieczyć interes spółki przed ewentualną kontrolą organów podatkowych poprzez wykonanie analizy cen, jakimi posługują się inne podmioty na rynku.
Warto wspomnieć, że wprowadzenie do umowy spółki świadczeń o charakterze niepieniężnym wymaga zawarcia umowy sp. z o.o. w formie aktu notarialnego. Aktualnie nie ma możliwości dodania takiej klauzuli we wzorze umowy rejestrowanej za pomocą systemu S-24. W praktyce oznacza to dla wspólników wyższe koszty rejestracyjne i konieczność uiszczenia taksy notarialnej
Świadczenia wspólników spółki z o.o. a Polski Ład.
Oskładkowanie członków zarządu świadczących pracę na rzecz spółki odbija się negatywnie na finansach spółek kapitałowych. Okazuje się jednak, że katalog podmiotów zobowiązanych do odprowadzania składek ubezpieczeniowych przewidzianych w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie obejmuje wspólników spełniających świadczenia niepieniężne na rzecz spółki kapitałowej (wkład do sp. z o.o.)
W orzecznictwie sądowym wielokrotnie podkreślano, że lista osób objętych ubezpieczeniem ma charakter enumeratywny. Nie można ich domniemywać, chociażby wskazywały na to poboczne przesłanki. Do takiej konkluzji doszedł m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 marca 2018, sygn. I UK 575/16.
Wypłacane wynagrodzenie z tytułu świadczenia nie jest więc objęte składką społeczną ani zdrowotną. Co istotne, nie jest ono również podwójnie opodatkowane. Płatnikiem podatku będzie wyłącznie wspólnik, który wykazuje je w zeznaniu podatkowym i rozlicza według standardowej skali.
Mechanizm świadczeń jest tym bardziej opłacalny, że Polski Ład podniósł kwotę wolną od podatku do 30 tys. zł. Jednocześnie zmieniono kwotę progu podatkowego na 120 tys. zł. W wielu przypadkach efektywne opodatkowanie wynagrodzenia z tytułu świadczeń będzie więc niskie.
Właściwe sformułowanie umowy spółki z o.o. wymaga dobrej znajomości przepisów prawa, ale też doktryny i bieżącego orzecznictwa. Jeżeli chcesz zadbać o interesy spółki i tworzących ją wspólników, rozważ skorzystanie z pomocy prawnej na etapie negocjowania lub tworzenia kontraktu.